سیر تجارت ایران در زمان شاه عباس اول صفوی

شاه عباس اول ملقب به کبیر پسر محمد خدابنده ، پنجمین پادشاه صفویه در سال 978 هـ . ق در شهر هرات به دنیا آمد و در 18 سالگی به پادشاهی رسید. در زمان وی حکومت های محلی در ایران قدرت بسیار داشتند . شاه عباس با تشکیل سپاه شاهسون(دوستدارشاه) توانست سپاه مستقلی برای خود ایجاد نماید تا بتواند دست یاغیان را از کارهای حکومتی کوتاه نماید. از اقدامات او بیرون راندن عثمانی ها از ایروان ، فارس ، گنجه ، تفلیس، باکو ، موصل و همچنین پس گرفتن بحرین،جزیره قشم ، هرمز و بندرعباس از پرتغالی ها بوده است . در سال 1000 قمری پایتخت خود را از قزوین به اصفهان آورد و بنای مسجد شاه ، مسجدشیخ لطف الله ، سی و سه پل ، چهارباغ و تکمیل ساختمان عالی قاپو و عمارت چهل ستون در زمان او انجام گرفت. در سال 1038 هـ . قپس از 42 سال پادشاهی در سن 59 سالگی در مازندران چشم از جهان فروبست و در کاشان به خاک سپرده شد. اوج رونق اقتصادی ایران را می توان در زمان شاه عباس ناظر بود .در این زمان به دلیل احداث راه های بین شهری و کاروانسراها و بازارهای گوناگون در شهرها تجارت داخلی رونق فراوانی پیدا کرده بود و کسبه ی بازرگان از رفاه نسبی برخوردار شده بودند. و پس از سرکوب شورشهای داخلی به سر و سامان دادن به اوضاع خارجی پرداخت . در ارزیابی روابط تجاری خارجی ایران در سده یازدهم هـ/ هفدهم م باید خاطرنشان کرد که این روابط قبل از هر چیز از لحاظ کیفی بر مبنای برابری با قدرتهای بازرگانی درحال پیدایش همچون هلند ، انگلستان و فرانسه و امپراطورهای همسایه قدرتمند ایران از جمله هندوستان ، عثمانی و ازبک ها استوار بود . شرایط اجتماعی ، اقتصادی و تجاری ایران در عصر شاه عباس اول نمونه ای بارز از تلاش یک ملت برای رسیدن به پیوندهای جهانی بود که ایرانیان در این راه رنج بسیاری را متحمل شدند و اثرات دیرپایی را به جا گذاشت .